Zmiana kolorystyki strony

Zmień kontrast kolorów wyświetlanej treści na stronie z pośród dostępnych opcji kolorystycznych. Kliknij wybraną parę kolorów by zmienić ustawienie.

Zmiana wielkości czcionki na stronie

Wspomnienia, dokumenty, cytaty, artykuły...

Forteczne tajemnice koszar w Wałczu - Jerzy Sadowski


Budowę nowych koszar w Wałczu rozpoczęto wraz z przystąpieniem do zasadniczego etapu budowy umocnień Pozycji Pomorskiej. Przeznaczono je dla 32. pułku artylerii i prawdopodobnie wzniesiono w latach 1934 – 1936. Na prostokątnej działce powstało 5 budynków koszarowych, kuchnia i stołówka, 4 stajnie, 2 remizy – wozownie, kuźnia itd. Wytyczono także rozległy plac apelowy. Całość była bardzo nowoczesna, miała m.in. centralne ogrzewanie.

Nowe koszary znalazły się w bliskim sąsiedztwie głównej linii obrony Pozycji Pomorskiej. Najbliżej leży grupa schronów zwana grupą warowną „Cegielnia”, nieco dalej – schrony sektora Marianowo. W kompleksie koszar ukryto 3 schrony bojowe dla broni maszynowej, jeden duży schron bierny i jedno stanowisko obserwacyjne umieszczone w wieży w skrajnym wschodnim budynku koszarowym. Schrony ukryto wewnątrz specjalnie wzniesionych budynków „gospodarczych”. Największy z nich ulokowano w sąsiedztwie bramy głównej, w ogrodzeniu południowym. Strzelnicę ckm demaskuje otwór w murze osłonięty drewnianą tablicą. Kolejny schron bojowy ukryto w południowo – wschodnim narożu kompleksu koszar. Dziś przed wzrokiem przechodniów chroni go budynek dostawiony do ściany dawnej wozowni. Trzeci ze schronów bojowych umieszczono ok. 100 m na północ, w linii ogrodzenia między remizami artylerii a kuźnią. Schron – stanowisko obserwacyjne w wieży „ukryto” przez jego wyeksponowanie. Aby szczyt wieży nie zbudzał zainteresowania, umieszczono na nim tarcze zegarowe, a szczeliny obserwacyjne zasłonięto.

Największy ze schronów pełnił funkcję obiektu sztabowego. Miał trzy wejścia: jedno wprost z piwnic, dwa pozostałe wyprowadzono obok budynku, poza strefę, którą mogły zasypać ewentualne gruzy. Wnętrze schronu dowodzenia jest niedostępne – wejścia są zasypane lub zamurowane. Przyczyną tego stanu rzeczy jest woda gruntowa, która dostała się do budowli. Z tego samego powodu użytkujące koszary po wojnie wojsko nie było zainteresowane wykorzystaniem tego pomieszczenia, co pozwala przypuszczać, że od czasów wojny nie było ono penetrowane i do dzisiaj może skrywać jakieś tajemnice.

Obecny stan pozostałych schronów i osłaniających je budowli jest różny. We wszystkich brak drzwi pancernych, zamknięć strzelnic i pozostałego wyposażenia. W dobrym stanie jest schron przy bramie głównej oraz wieżowe stanowisko obserwacyjne. Drugi schron nie posiada płyty pancernej i maskującej go szopy. Zabytkowy budynek z ukrytym wewnątrz schronem bojowym prezentuje się najgorzej, a jednocześnie najlepiej. Bardzo zniszczony dach w każdej chwili może się zawalić, nie ma rynien, a jednocześnie świetnie zachował się kamuflaż na płycie pancernej. Ważne, że pomimo ulokowania schronu w budynku, pozostaje nieco miejsca, co pozwala na zorganizowanie tu ekspozycji poświęconej fortyfikacjom Wału Pomorskiego.

Opracowano na podst. tekstu Jerzego Sadowskiego